Aynada Yansıyan Pencereler

İnternet alemi söz konusu olduğunda bir de madalyonun öteki yüzü var bakılması gereken. Zararlı, tehlikeli ve karanlık olan taraftan maada faydalı, aydınlık yanı da mevcut.

Sıralanabilecek en önemli yararlarından ilki, bilgiye kolay ve çabuk erişim, ardından da tüm dünyada olan gelişmelere ve haberlere anında ulaşılabilir olması geliyor. 

Kendi gibi düşünen, beğenileri ve hobileri ortak olan insanlarla karşılaşmak, onlarla kesintisiz ve karşılıklı iletişim ve etkileşim içinde olmak da sanal alemin faydalarından. 

İletişimde zaman ve mekan sınırlaması olmadığı için dünyanın her tarafındaki tanıdıkları ile daha çabuk iletişim kurmak benzersiz yararları arasında. 

İş arama, işçi bulma, ihtiyacı olan bilgi, malzeme ve teknik yardıma kolayca ulaşabilme, mevcut bilgi ve becerileri geliştirebilme yine bu yeni teknolojik alemin büyük faydalarından bir kaçı. 

Evinden çıkmadan, dünyanın istediği her yerinden alışveriş yapabilme, ürün alıp satabilme de fayda olarak sayılmazsa olmazlardan. 

Sosyal medyada kendini yakın bularak dahil olduğu sağlıklı ortamlar çocuk ve gençlerin kendilerini ifade etmesine ve öz güvenlerinin artmasına vesile olur. 

Sözün sonuna yaklaştığımızda büyük kısmı karanlık ve tehlikelerle dolu olan bu sanal boyutun yararlı yanlarından azami faydalanmak ve zararlı kısımından korunmak için neler yapılabilir, bir iki tavsiye ekleyelim: 

-İlk önce ebeveynler internet alemi hakkında en az çocukları kadar kendileri de yeterli bilgi sahibi olmak, ardından da çocuk ve gençlerini beyaz camın ardındaki dünyanın zararları ve tehlikeleri konusunda bilgilendirmek durumundadırlar.  

– Yine anne-baba, çocukların gerçek hayattaki arkadaş çevrelerini nasıl takip ediyorlarsa, sanal alemde de çocuklarının veya gençlerinin sanal dünyadaki çevrelerini de takip etmeli, onlara zaman ayırmalı, sorunları ile ilgilenmelidirler.

-Aile filtresi gibi güvenlik tedbirlerini bilgisayar, tablet vb. aletlerinde kullanmak, çocuğun  kişisel hiçbir ipucu içermeyen ve hiçbir kişisel anlamı temsil etmeyen bir rumuz ya da e-posta adresi seçmesine yardımcı olmak ilk tavsiye edilenlerden. 

-İlkokul öncesi bir saat, ilköğretim döneminde iki saat süre ile zamanı sınırlandırmak, bilgisayarı yetişkinlerin takip edebilecekleri ortak kullanım alanlarına koymak, herkese bir bilgisayar yerine mümkünse tüm ailenin aynı bilgisayarı paylaşması gibi kullanım kuralları oluşturmak ve bu kuralları uygulamak. 

-Çocuğu kişisel bilgilerini açıklarken dikkatli olması gerektiği konusunda uyarmak, sorumlu, ahlaki çevrimiçi davranışları öğretmek, interneti dedikodu yaymak, tacizde bulunmak ya da başkalarına tehditler yöneltmek için kullanmamak gerektiğini anlatmak.

-Çocuklara ebeveyn izni  olmaksızın program, müzik ya da dosya yüklememeyi, internette dosya paylaşırken, metin, görüntü ya da çizim alırken telif hakkı yasalarını çiğneyebileceklerini ve yasadışı duruma düşebileceklerini öğretmek. 

-Çocukları internetteki kaynaklar hakkında daha eleştirel olmaları, her bilgiyi hemen kabullenmemeleri konusunda eğitmek. 

-Ailecek katılabilecek geziler, sosyal ve sportif aktiviteler düzenlemek, yeni hobiler edinmek, ya da mevcut hobilerle daha verimli ve çok zaman geçirmek, aile ile alakalı çeşitli görev ve sorumluluklar vermek…

ailelere önerilebilecek maddeler olarak sıralanabilir. 

Bu listenin en sonuna üç nokta ekledim, şüphesiz daha ilave edilebilecek tavsiyeler vardır diye. 

Bu uçsuz bucaksız sanal alem dallı budaklı, çalı çırpı ile dolu, balta girmemiş bir orman misali. Karanlığın içine gizlenmiş yaratıklarla, tehlikeli tuzaklarla dolu. Çocukların, gençlerin rehber eşliğinde yol almaları çölde vaha gibi olan karanlığın içindeki meyve veren ağaçlık alanlara ulaşmaları, oradaki nimetlerden yararlanmaları için gerekli. 

Öte yandan, sahip olunan beyaz ekranlar, bir çeşit amel defteri. Hani hesap günü sağ taraftan verilirse sevinilen, hiç bir gizlisi saklısı olmayan defter… Görünen o ki insan bu ekranlardan izledikleri, oluşturdukları ile kendi mazisini oluşturup, kaydını tutmakta. Kiramen katibin iki omuzunda amel defterini yazarken, kişi de farketmeden şahit kılıyor sayfalarını, sayfalarını takip edenleri.

Doğrular kadar, yalan ve yanlışlar da delilli, binlerce şahitli hesap gününü beklemekte. Alem içre alemde, iç içe yansıyanlar. Gönlünden yansıyanlar gözlerinde, gözlerinden ekranlarda, ekranlarda açılan sayısız pencerede.

Bir de kabirde ötelere açılan pencere var. 

Bu dünyanın pencereleri nereye açılırsa, kabirdeki pencerenin manzarasını belirler. 

Bu yüzden hayatımızda açılan pencerelere ve bu pencerelerden bakarak doldurduğumuz sayfalara azami dikkat gerek.

Hümeyra Coşan Uyarel

Zilka’de 1442 / Haziran 2021