Beden algısı, bedeninizi nasıl düşündüğünüz ve hissettiğinizle ilgilidir. Aslında gerçek, var olan algınızla yakından ilgili olmayabilir. Örneğin, Batı toplumlarında kadınlar arasında gerçekte olduklarından daha şişman ya da iri olduklarına inanmak çok yaygın bir tutumdur. Sadece 5 kadından 1’i kendi kilosundan memnundur. Normal kiloda olan kadınların yaklaşık yarısı kendi bedenlerinin şekil ve boyutlarının çok daha büyük olduğuna inanırlar. 

Bozulmuş beden algısı kişinin kendisine zarar verecek davranışlara yönelmesine yol açar. Bu yönelim de aç kalma ya da tıkınırcasına yeme gibi aşırı uç davranışlar sergileme şeklinde kendini gösterir.

Bozulmuş beden algısı sağlıksız bir yaşam tarzı oluşmasına sebep olabilir. Diyet yapma telaşı ya da kilo vermek için kullanılan diğer zararlı yöntemler (saatlerce aç kalma, yemek yerine sigara içme, ya da kusmalar) her zaman kişinin içinde bulunduğu duygu durumu ile birlikte ilerler. Örneğin kişi kendisini mutsuz, stresli ve endişeli hissettiğinde bedeninin boyutlarını beğenmez ve bundan dolayı daha da mutsuz olabilir.

Ayrıca bozulmuş beden algısına sahip kişilerde egzersiz konusunda bir takım aşırı davranışlar görülmektedir. Kendi dış görünüşüyle ilgili olarak sıkılgan ve utangaç hisseden bir kişi, büyük bir ihtimalle egzersiz yapmaktan kaçınacaktır. Çünkü, egzersiz yapmak fiziksel bir aktivite olduğundan kişinin bozulmuş fiziksel algısı bundan rahatsızlık hissetmesine yol açar. Ya da alternatif olarak, bir an önce kilo vermek için aşırı miktarda egzersiz yapmayı seçebilir. Böylelikle kısa zamanda negatif beden algısını görmek ve “göstermek” zorunda kalacağına inanır. Daha ziyade kadınlarda rastlanan bu davranış şekli, onların kendilerine güvenini etkileyen en önemli faktörlerden biri olarak ortaya çıkmaktadır. Eğer bir kişi kendisini şişman görür ve güzel hissetmezse, bu duygu hali hayatın diğer alanlarında da kendisini gösterebilir.

Beden algısının bozulmasına neler sebep oluyor?

  • Çocukluk çağında bedenle ilgili yapılmış yorumlar
  • Katı ve yanlış diyet yapan ebeveynlerle büyümek, ya da ebeveynlerden birinin kendi beden şeklinden mutsuz oluşuna tanıklık etmek
  • Kültürel bir eğilim olarak, insanları dış görünüşleriyle yargılamak
  • Ergenlikte arkadaş çevresinde birbirlerine zayıf olmak, diyet yapmakla ilgili baskılar yapılması ve kendilerini diğerleriyle kıyaslamaları
  • Medyanın ve ideal olarak sunulan figürlerin etkileri
  • Kadınların medyadaki moda diyetleri takip etmesi

Daha sağlıklı seçenekler neler olabilir?

Olumsuz bir beden algısı hayatınız boyunca gelişir. O nedenle, bunu değiştirmek için epey bir zaman ve çaba gerekecektir. Kendi beden algınızı nasıl geliştirebileceğinize dair önerilere değinelim:

  • Tecrübelerinizi düşünün. Bu yolla, çocukluğunuzda beden algısının nasıl geliştiğine dair muhakeme yapabilirsiniz.
  • Aynı endişeleri yaşayan diğer kadınlarla bu duygularınızı ve deneyimlerinizi konuşabilirsiniz.
  • Yeterli yemek yiyerek ve yeterli dinlenerek, bedeninize saygı göstermeyi hedefleyen yeni bir hayat planı yapabilirsiniz.
  • Tek tip güzellik algısından uzaklaşmak için medyadan bir süreliğine kendinizi uzak tutabilirsiniz.
  • Kilo vermek için değil, kendinizi iyi hissetmek için egzersiz yapabilirsiniz.
  • Tartılmayı bırakıp amacınızı kilo vermekten, sağlığınızı geliştirmeye doğru çevirebilirsiniz.
  • Beden sağlığı ve beden algısı ile ilgili daha fazla okuyabilirsiniz.

Nasıl yardım alabilirsiniz?

Bedeninizle ilgili olarak kendinizi mutsuz, keyifsiz hissediyorsanız, tıkınırcasına yemek yiyor ya da kendinizi saatlerce aç bırakıyorsanız, o zaman profesyonel yardım almak çok iyi bir fikir olacaktır. Alanında uzman olan psikologlar, size bu yanlış ve olumsuz davranışları değiştirmeniz konusunda yardımcı olacaklardır.

Kitap önerisi: Anneler, Kızları ve Beden Algısı, Hillary L. McBride 

Aylin Özgür, Diyetisyen

Temmuz 2021/ Zilhicce 1442