Amerika’da çocuğunu okula geç göndermek bir furya halini aldı. Pek çok ülkede olduğu gibi Amerika’da da okula başlarken çocukların hangi yılda doğduklarına değil de okula başlamadan önce yaşını doldurup doldurmadıklarına bakılıyor. Yani eğitim sistemi, aynı yıl içinde 31 Ağustos’ta dünyaya gelen bir çocukla 1 Eylül’de dünyaya gelen bir çocuğun farklı sınıflarda eğitim görmesini öngörüyor.

Bu da çocuklar arasında gerek kinetik ve gerekse zihinsel, belirgin farklılıklara yol açıyor.

Bu durumun önüne geçmek için ebeveynlerin yılın son aylarında doğan çocuklarını okula bir sene geç  göndermeleri yaygın ve kabul gören bir uygulama halini almıştı. Akla şu sorular geliyor ister istemez: Peki ya yaz  aylarında doğan çocuklar ne yapmalı, ne yapıyor? Bu durum ne kadar etik?

Malcolm Gladwell’in başarı hikayelerini anlattığı “Çizginin Dışındakiler (Outliers)” adlı kitabının da etkisiyle pek çok aile okul yaşı gelen çocuğunu bir sene daha bekletmeyi tercih ediyor. Bu uygulamaya verilen, atletlere bir sene dinlenme ve antrenman süresi tanımak anlamına gelen, bir isim bile mevcut: “redshirting”!

Okula geç gönderilen çocuklar ana sınıfından 3.sınıfa kadar arkadaşları arasında daima lider oluyor, zeki ve kabiliyetli olarak tanınıyor, göze çarpıyorlar. Bilhassa sportif faaliyetlerde öne çıkıyor ve bir nevi geleceklerini garanti altına almış oluyorlar. Tabii bu, okula başlangıç yaşını ileri atan ailelerin görüşü.

Yaz aylarında dünyaya gelen oğlu Barrett’i 6 yaşında, bir sene gecikmeyle, anasınıfına başlatan Megan Hoffecker, bu davranışı sayesinde oğlunun sınıf arkadaşları arasında en büyük olmakla beraber, en olgun ve en çalışkanlar arasında olduğunu ileri sürüyor. 1970’den itibaren okula başlangıcı erteleme alışkanlığının 3 katına çıktığını da hatırlatarak.

Aynı durumu tecrübe eden bir diğer ebeveynse Chicago’da ikamet eden Heather Wasilew. Okul yetkilileri kurallara aykırı davranamayacakları gerekçesiyle oğlu Jacob’ın kaydını  5 yaşında almak istediklerinde, kenar mahallelere taşınıp bu durumdan kurtulmayı bile aklına getirmiş. Sonrasında oğlunu 6 yaşında anasınıfına kabul edecek bir özel okulla anlaşmış ve muradına ermiş.

Diğer yandan bu durumun pek çok aile ve çocuk için olumsuz sonuçlar doğuracağını dile getirenler de mevcut. Bunlardan biri olan Samuel Meisels’e göre maddi durumu yerinde olmayan aileler çocuklarıyla ilgilenecek yeterli sermayeye sahip olmadıklarından onları okula mümkün  olduğunca erken gönderme eğilimindeler. Yani çocuğu okula geç başlatmak maddi durumu iyi olan ebeveynlerin tercihi ve bir çifte standarda yol açmakta. Üstelik bu ertelemeyi yapan aileler aynı zamanda kanunlara aykırı hareket etmiş oluyorlar.

İstatistiki veriler Samuel Meisels’in bu görüşünü destekler nitelikte. Pek çok bilim adamı okula geç başlayan çocukların ilk birkaç sene iyi gidiyor olmasına rağmen ilerleyen senelerde birtakım sorunlarla yüzleştiklerini ortaya koyuyor. Toplumla bütünleşememe ve davranış bozukluğu eğilimi gösterme de bunlardan birkaçı. Ayrıca Holly Korbey gibi çocuğunu çevre baskısına rağmen tam yaşında okula gönderip kararından dolayı memnun olan ebeveynlerin de çoğunlukta olması okul yaşını ertelemenin  ne kadar iyi bir fikir olduğunu sorgulamak gerektiği sonucunu doğurmuyor mu?

Amerika’daki okula geç başlatma furyası Türkiye’de de gözlemlenmiyor değil. Ama pek çok aile halen “çocuğum ne kadar erken okula başlarsa o kadar erken hayata atılır ve tecrübe kazanır” anlayışını muhafaza ediyor. Okula başlangıç için en verimli yaşın kaç olduğu bugünlerde Türkiye’de de önemli bir tartışma konusu. Bu kararı verirken dayanılan referans noktaları  önemli tabi. Uzmanlara göre okula başlama çocuk yönünden belli bir zeka ve duygusal gelişimi tamamlamış olmayı gerektiriyor. Bu gelişim her çocuk için farklı yaşlarda gerçekleşebilir.

Dini geleneğimizde eğitime başlama yaşının dört yaş dört ay dört gün itibariyle başladığı hakikatini göz ardı etmeden çocuklar için evlerimizi de birer eğitim yuvası haline getirmek ve okula başlama yaşlarıyla ilgili uzmanların tavsiyelerine kulak vermek herhalde en uygun davranış olacaktır.

Hatice Saadiyye Eryılmaz