İslam’da Dostluk ve Kardeşlik Adabı

Sosyal varlıklar olarak yaratılmış biz insanların mutlu, huzurlu, uyumlu ve ahenk içinde yaşayabilmesi için sağlıklı, kalıcı ve kıymetli ilişkiler kurması elzemdir. Bu ilişkileri kurmada ve muhafaza etmede bizlere yol gösterecek, etkili ve uyarıcı bir kaynak eser, özellikle değerlerin zayıflamaya yüz tuttuğu çağımızda kolaylıkla temel ihtiyaçlar listemizin en başlarında yerini alacaktır.

Bu manada dikkatimizi çeken eserlerden biri de hiç şüphesiz ki Prof. Dr. Mahmud Es’ad Coşan’ın (r.aleyh) İmam Gazzalî’nin (k.s.) meşhur eseri İhyâu Ülûmi’d-dîn’den Türkçe’ye tercüme ederek bizlere kazandırdığı “İslâm’da Dostluk ve Kardeşlik Adâbı” adlı eseridir. Eserin isminden de anlaşılacağı üzere dostluk ve kardeşlik adabının inceliklerinden bahseden, dostluk kurmak kadar iyi geçinmenin önemini de bizlere hatırlatan bu kitap, insanları sevmek, hoşgörü, sabır, tahammül, yardımlaşma, alçak gönüllülük gibi duyguların da ehemmiyetine vurgu yapmaktadır. Sade ve akıcı bir dil kullanılarak kaleme alınmış, ayet ve hadislerle de konular desteklenmiştir.

Ayrıca bu eserde, Türkçe tercüme metni orjinal Arapça’sı ile karşılıklı sayfalar halinde düzenlenmek suretiyle de asıl metnin okuyucuların istifadesine sunulması tasarlanmış ve bu yolla Arapça’sını geliştirmek ve tercüme tekniklerini yerinde incelemek isteyenlere de ayrı bir fırsat sunulmuştur.

Kitap 3 ana bölüme ayrılmıştır:

1. Bölüm: Allah yolundaki dostluk ve kardeşliğin fazileti, şartları, dereceleri ve faydaları,
2. Bölüm: Arkadaşlığın hukuku, adabı, mahiyeti ve tam olması için gerekli diğer şeyler,
3. Bölüm: Müslümanın, akrabanın, komşunun, kölenin hakları ve bu sebeplerle bağıntılı kimselerle geçinmenin usulü konusundadır.

“… arkadaşla dostluktan kastın aslında, onun şahsına riayet etmek, ona karşı olan vazifelerini tam yapmak ve onun kusurlarına tahammül etmek suretiyle kendi nefsini ıslahtır. Yoksa ondan yardım görmek ve yalnızlığını onun sayesinde gidermek değildir.”

“Denilmiştir ki; Arkadaşının hatası için yetmiş özür bulman gerekir; eğer kalbin bütün bu özürleri kabul etmez ise kınamayı ve sitemi kendine etmelisin…”

“Dostluktan ve arkadaşı sevmekten maksadı sadece Cenab-ı Hakk’ın rızası, onun duasını kazanmak, dostluğuyla sürur bulmak, ona dininde yardımcı olmak, ondan gelen sıkıntılara tahammül ve ona karşı olan vazifelerini yerine getirmek suretiyle Cenab-ı Hakk’a yaklaşmak olmalıdır.”

Okurken; önce kendimizden başlayarak, kurmuş olduğumuz arkadaşlık ve dostluklarımızı yeniden gözden geçirip sorgulamamızı ve de yeniden düzenlememizi sağlayacak nice tahlillere şahit olacaksınız. Ve umulur ki böylece kurulan bu bağların kuvvetlenmesine de vesile olacaktır.

Şevval 1441
Filiz Arslan