Honolulu, Hawai'i

Coğrafi Konumu:

Zincirleme ve irili ufaklı 8 volkanik adanın bir araya gelmesiyle oluşan Amerika’nın Hawai’i eyaleti, Asya ile Amerika kıtaları arasında, Pasifik Okyanusunun ortasındadır. Başkenti Honolulu’dur. Ana kara dediğimiz Amerika Birleşik Devletleri’nin en batısındaki California eyaletine 5 saat uçuş mesafesindedir. Adalar arası yolculukların en uzunu ortalama 30 dakikadır. Honolulu şehri Oahu adasının güneyindedir.

Adaların toplam nüfusu yaklaşık 1 milyon 460 bin civarındadır. Bu nüfusun yaklaşık 1 milyona yakın çoğunluğu, başkent Honolulu’nun bulunduğu Oahu adasındadır. İkinci büyük nüfus yaklaşık 200 bin sayımla Büyük Ada da denilen Hawaii Adası’ndadır. Adaların isimleri doğudan batıya sırasıyla şöyledir: Hawai’i (Big Island), Kaho’olawe, Maui, Lana’i, Moloka’i, Oahu, Kaua’i ve Ni’ihau. (Ni’ihau adası özel şahsa ait olduğundan, ziyaret etmek özel izne tabiidir. Kaho’olawe adasında kimse yaşamamaktadır.)

İklim:

Aloha Eyaleti diye de anılan Hawaii adalarının ve de dolayısı ile Honolulu şehrinin iklimi 4 mevsim yazlıklarla geçirmeye ve denize girmeye elverişlidir. Sıcaklık, kış ayları olarak tanımladığımız Kasım ile Nisan ayları arasında en düşük 20C dereceyi, yaz ayları diye tanımladığımız Mayıs ile Ekim ayları arasında ise en fazla 28C dereceyi bulur. Yaz ile kış ayları arasındaki fark, yaz aylarında biraz daha sıcak, az yağışlı ve nemli bir hava, kış aylarında ise biraz daha ılıman ve bol tropikal yağmurlu bir havanın olmasıdır.

Yıl boyu devam eden Alize Rüzgarları (Trade Wind) yaz aylarında serinletici en büyük etkendir, dolayısı ile yaz aylarındaki bunaltıcı nem bu rüzgarlarla dağılmış olur. Nadiren de olsa, bu rüzgarların kısa sürelerle (birkaç gün ya da hafta) kesilmesi, yaz aylarını nemli ve bunaltıcı sıcaklarla baş başa bırakır. Adalarda yıl boyunca yüksek rakımlı yerler hariç, hiç bir şekilde ısıtıcıya ihtiyaç duyulmaz.

Adaların neresinde ikamet ettiğiniz iklimiyle doğru orantılıdır. Genelde adaların doğusu rüzgarlara açık ve bol yağışlı, batısı ise kuru ve sıcak iklim özellikleri gösterir. Dolayısı ile aynı adada ama farklı bölgelerde yaşayanların iklim konusunda yorumları da farklılık arz etmiş olur. Micro Climate (Mikro iklim) dedikleri iklim türü de tüm özelliklerini gösterir. Oturduğunuz mahallede yağmur yağarken bir alt mahalleye bir damla bile yağmur düşmemesi, işte bu mikro iklimin en bariz özelliğidir.

Doğal Özellikler:

Her ada en az bir su altı yanardağının su üstüne çıkmasıyla oluşurken, Oahu 2 ve Büyük Ada 5 yanardağın birleşmesiyle oluşmuştur. Dünyanın en büyük volkanik dağı Kilauea, Büyük Ada’da bulunur. 1983’den bu yana hala aktiftir ve turistlerin ilgi odağıdır. Adaların en yüksek noktası 4207 metre yüksekliğindedir.

Büyük Ada denilince aktif yanardağı, Amerika sınırları içinde yetişen tek kahve olan Kona kahvesi, dünyada üretiminde lider olduğu Macadamia fındığı, siyah, yeşil, kırmızı ve beyaz kum sahilleri; Maui denilince adım başı şelaleleri, 45 değişik türü ile lavanta bahçeleri, üzüm bağları, beyaz kum sahilleri, Oahu denilince meşhur Waikiki Plajı, turkuaz renkli okyanus suları, ananas bahçeleri, volkanik kraterleri, sörfçülerin cenneti dediğimiz kış aylarında 15 metreyi bulabilen meşhur dalgalı sahilleri aklımıza gelen sadece ilk bir kaç örnektir. Hawaii adalarının maskotu ise Gecko denilen bir kertenkele türüdür.

Adaların volkanik oluşu, toprağının verimli olmasına vesile olmuşsa da, dağlık arazi tarıma çok geniş alan bırakır. Tropikal bitki örtüsü, çok sıklıkla rastlanan tablovari gökkuşakları, parfümeri çiçekleri, ulu ağaçları, hepsi birbirinden ayrı güzel, özel ve ilginçtir. Mesela Banyan Tree dediğimiz ağaç türlerinin dallarından sallanan saçakları toprağa ulaştığında oradan toprağa tutunup, yeni bir gövde oluşturup koca bir bahçeyi kaplar. Orkidenin 500’den fazla çeşidi yetiştirilirken, evlerde saksılarda yetiştirdiğimiz pahalı ve nadide bitkileri burada dışarılarda, parklarda görmek çok olağandır. Mis kokulu ve egzotik çiçekler hoş kokularıyla sizi büyülerken, bir yandan da göz zevkinize hitap eder.

Okyanus kenarlarında dalgalar büyük ve vahşi olur, hiçbir zaman deniz havası vermez. Fakat bu, dört bir tarafı eşsiz sahillerle bezenmiş Hawaii Adaları için geçerli değildir. Okyanus dalgalarının doğal bir şekilde kırılmasına sebep olan ve kıyıya ulaşmasına izin vermeyen mercanlar, sahilleri çok rahat bir şekilde kullanmaya müsait hale getirir. Bu mercanlar aynı zamanda deniz kaplumbağalarına ve rengarenk irili ufaklı balıklara besin temin eder.

Su altında hayat o kadar renklidir ki, görenleri hayran bırakır. Rengarenk mercanların yanı sıra, akvaryum balıklarını aratmayacak renkte ve çeşitteki balıklar görülmeye değerdir. Soyları tükenmekte olan Hawaiian Monk Seal (Fok Balığı) ve Humpback Whale (Kambur Balina) görmek de mümkündür.

Yıl boyunca günlerin uzayıp kısalma farkı en fazla 2.5 saattir; en uzun gün 13.5 saat sürerken, en kısa gün 11 saattir. Saatler ne ileri, ne de geri alınır. Türkiye ile saat farkı 13’tür.

Sosyal Özellikler ve Halk:

İklimin yıl boyunca güzel olmasından dolayı, en çok Asya ülkelerinden olmakla birlikte, dünyanın her yerinden turistler, yılın her ayı tatil, balayı, evlenmek ve alışveriş için Hawaii adalarına gelir. Hawaii’nin en önemli gelir kaynağı turizm sektörüdür. Kendi nüfusunun en az 4-5 katı, yani ortalama 10 milyon turiste ev sahipliği yapar. İkinci sırada askeriye, üçüncü olarak da film-televizyonculuk ve inşaat sektörü gelir. Bu adalarda çok sayıda Amerikan dizi ve sinema film çekimleri yapılmış ve hala da çekimler devam eder.

Adada tüketilen yiyeceğin %80’i dışarıdan ithal edildiği için hayat çok pahalıdır. Çok sayıda “homeless” dediğimiz, yeni doğmuş bebekten yaşlısına kadar evsiz insana rastlamak mümkündür. Çoğunlukla Oahu adasında, sokaklarda, çadırlarda ya da barınaklarda yaşam mücadelelerini sürdürmeye çalışan en az 6 bin civarında evsiz vardır. Dünyaca ünlü tatil beldesi olan Hawaii’de böyle tezatlarla da karşılaşmak acıdır.

Adada, askeriyeye ait olan sahiller dışında bütün sahiller herkese açık ve bedavadır. Yalnız özel korunma altında alınmış olan “Hanauma Bay” turistlere cüzi bir ücrete tabidir. Genele açık çok sayıda ve geniş alanlara yayılmış parklar bu konuda halkın ihtiyacına rahatça cevap verebilecek kapasitededir. Bu parklarda içki içmek yasaktır ve tabelalarla uyarılar vardır.

Burada “Kama’aina” iseniz yani Hawaii dilinde buranın yerleşik vatandaşıysanız, birçok turistik aktivitelerde, otel ve restoranlarda indirime hak kazanırsınız. Bunu kanıtlamak için Hawaii ehliyetinizi, okul ya da yerel başka bir kimliğinizi göstermeniz şarttır. Amerikan vatandaşı da olsanız, eğer Hawaii’de yaşamıyorsanız, turist muamelesi görürsünüz.

“Lei” (çiçekten kolye) yapımında kullanılmak için bolca çiçek üretilir. Geleneksel olarak uzaktan birini karşıladığınızda hoş geldin, ödül törenlerinde tebrik ve mezuniyetlerde kutlama maksatlı boyunlara takılır. Hawaii desenli yani Hawaii’ye has aklınıza gelebilecek her şey (çeşitli tropikal çiçekler ve meyveler, bitkiler, ağaçlar, gökkuşağı, sörf tahtası, gün batımı gibi) ve bir çok temalarla bezenmiş, bin bir renkte ve desende gömlek ve slipper denilen parmak arası terlik giymek çok olağandır. Bazı resmi iş toplantılarında ve görüşmelerde, hatta ve hatta düğünlerde bu kıyafetleri giymek mecburi bile tutulur “Aloha Attire Please”. Ukulele ile çalıp, kendi dillerinde söyledikleri şarkıları ve Hula dansları da turistlerce yoğun ilgi görür.

Oahu adası dünyanın en büyük ananas üretimini yapmaktayken, 1990’li yıllarda şeker ve ananas endüstrisinde gerileme yaşanmış. Buna rağmen her yıl 320 bin ton ananas üretilmeye devam edilir. Ananas dışında, mango, papaya, avakado, guava, dragon fruit, muz ve kakao da yetiştirilir.

Hawaii’lilerin kendilerine has dilleri, 1800’lü yıllarda Avrupalıların gelmesiyle Latin harfleriyle seslendirilmiş ve 5 sesli (a,e,i,o,u), 7 sessiz (h,k,l,m,n,p,w) toplam 12 harften oluşan bir alfabe hazırlanmıştır. Yazıldığı gibi okunur, okunduğu gibi yazılır. Unutulmaması adına çok fazla bir emek verilmesede ilkokullarda Hawaii Dili olarak günlük kullanılacak basit kelimeler öğretilerek çocuklara aşinalık verılmeye çalışılır.

Yerli Hawaii’liler İngilizceyi hem gramer hem de telaffuz olarak farklı kullanırlar ve buna “Hawaii Pidgin English” denir. Alışınca anlamakta zorluk çekilmez. Kendi dillerindeki en meşhur kelimeleri: Aloha (teşekkür, merhaba, hoş geldiniz, sevgi ve aşk manalarında), Mahalo (bir şey değil, teşekkür ve hoşçakal manalarında) ve Hang Loose (rahat takıl manasında). Bu ve daha başka kelimeler yerlilerin dışında, burada yaşayan herkes tarafından da yaygın olarak kullanılır. Mesela bir davetiyede çocuklarınızı da getirin “Bring your kids” yerine “Bring your keiki” kelimesi ile karşılaşmanız çok normaldir. Cadde ve sokak isimlerinin çoğu Hawaiicedir.

700 yılında Polinezyalıların adaları keşfiyle başlayan adaların tarihi, son hükümdarları Kral Kamehameha ile sürer ve yaklaşık 1260 yıl sonra da Amerika Devleti’ne katılmasıyla devam eder. Amerika için önemli stratejik konuma sahiptir. Özellikle Oahu adasına çoğunlukla çalışmak ve daha iyi bir hayat sürmek için her yerden göçmenler gelmiştir: Çin, Japonya, Portekiz, Puerto Rico, Kore, Filipinler. Günümüzde ise Asyalılar (Japonlar, Filipinliler, Çinliler, Koreliler) ve Beyaz Amerikalılardan sonra en büyük etnik grup Hispanikler-Latinolar ve Siyahilerdir. En son olarak Samoalı ve Tonganlılar gelir. Ayrıca sayıları çok azalmış, özel haklara sahip, saf kan Hawaii’lilere artık pek rastlamak mümkün olmasada onları da unutmamak lazım.

Yerleşim Şekli:

Honolulu şehri, klasik bir Amerikan şehri yerleşim tarzındadır. Yani şehir merkezinde iş merkezleri, resmi ve idari binalar bulunurken, yerleşim yerleri de bunun etrafına dağılmıştır. Ada, dağlık bir yapıya sahip olduğu için dağların aralarındaki vadiler elverişli yerleşim mekanları oluşturur.

Gelir seviyesi yüksek kesimler adanın doğu ve güneydoğusunda, genelde sahil kenarlarında ikamet etmekteyken, gelir durumu düşük kesimler, adanın batı kesiminde, şehir merkezine uzak ve bakımsız mahallelerde yaşar.

Şehirdeki Gezilecek Yerler:

Honolulu şehrinde ve şehre yakın gezilecek yerleri şöyle sıralayabiliriz: Polynesian Cultural Center (Polinezya Kültür Merkezi’nde Hawaii, Fiji, Samoa, Tahiti, Tonga gibi Polinezya coğrafyasında olan farklı ülkelerin kültürleri tanıtılır), Shangri La (İslam Müzesi), Dole Plantation (Ananas Çiftliği), Honolulu Zoo (Hayvanat Bahçesi), Waikiki Aquarium (Akvaryum), Wet and Wild (Su Eğlence Parkı), Hanauma Bay (Şnorkel), 2. Dünya Savaşında Japonlar tarafından vurulan Pearl Harbor (Askeri Müzesi), Diamond Head (Sönmüş Yanardağ Krateri), Waikiki International Market Place (her türlü hediyelik ve süs eşyası için), İolani Palace (Amerika sınırları içindeki tek kraliyet sarayı), Aloha Tower (Honolulu Limanı), Pali Lookout (muhteşem dağ manzaraları), Tantalus (Honolulu şehir manzarası), Sea Life Park (Su Canlıları Parkı), Aralık-Nisan ayları arasında balina seyretme tekne turları, Hula Dance Gösterimleri ve kıyı şeridi sahil turu, önerebileceğimiz aktiviteler içindedir.

Şehirdeki Üniversiteler:

Devlet üniversitesi olan University of Hawai’i at Manoa’nın ana kampüsü Honolulu şehrinin Manoa semtindedir. Fakat Büyük Ada da dahil, çeşitli yerlerde kampüsleri de vardır. En iyi bölümleri Okyanus Bilimi (Oceanography) ve Astronomi Bilimidir ve Amerika’da Hawaii Üniversitesi bu bölümlerde ilk 3’ün içindedir.

Ayrıca University of Hawaii’ye bağlı 4 ayrı Community College da vardır.

Özel Üniversite olarak Brigham Young University, Chaminade University ve Hawaii Pacific University vardır.

Şehirdeki İslami Merkez ve İslami Çalışmalar Hakkında Bilgi:

Oahu adasında, dolayısıyle Honolulu şehrinde İslami Merkez olarak kullanılan sadece bir tane cami vardır. Cami konumundan dolayı şehir merkezine çok yakındır. Eski bir evden tadilatlarla camiye çevrilmiş bahçe içinde iki katlı bir binadır.

Ramazanlarda iftarlar, bayram kutlamaları, Pazar günleri çocuklara İslami Okul, Cuma hutbesi ve namazları, caminin rutin faaliyetleri arasındadır. Cami, cemaatin maddi katkılarıyla ayakta dururken, Müslümanlara ait mezarlık satın almak, diğer adalarda camiler yapmak ve İslam Day gibi projeleriyle buradaki Müslümanlara hizmet vermeye çalışılır.

“The Muslim Association of Hawai’i”, İslami Merkezin hizmet veren web adresleri şöyledir: www.silah.org ve www.iio.org

Helal Gıda Temini ve Restoranlar:

Honolulu şehrinde “India Market” adında ufak bir market, buradaki Müslümanların bir nebze de olsa helal et ve gıda ihtiyacına cevap verir. Ayrıca Avustralya’dan ihraç edilen helal etler, Whole Food’s Market, Costco ve Sam’s Club gibi büyük alışveriş merkezlerinde de alıcılarını bulur.

Fast food havasında ve gelen turistlere helal yiyecek temin eden diğerleri arasında Da Spot ve Amina Pizzeria da sayılabilir.