Amerika Birleşik Devletleri’nin başkenti Washington, DC, baharı pembe beyaz çiçek açan Japon kiraz ağaçlarıyla karşılar. Şehrin sembolü olan bu ağaçlar, çoğunlukla anıtların bulunduğu alanda ve bilhassa Tadil Basin adı verilen göletin etrafında yer almakla birlikte, DMV olarak adlandırılan DC, Maryland ve Virginia’nın kuzey tarafını kapsayan genişçe bir alana yayılmış durumdadırlar.

Kiraz ağaçlarının Washington’a getirilme çabaları

Bir diplomat, gezgin ve seyahat yazarı olan Eliza Ruhamah Scidmore, 1885’te Japonya’ya yaptığı seyahatte, kiraz ağaçlarının çiçeklerine hayran kalır. Scidmore, bu ağaçların henüz yapılanmakta olan Washington şehrinin Potomac Nehri havzasındaki çamurlu alanları -kendi tabiriyle- “future fairyland”e yani geleceğin masal diyarına dönüştüreceğine gönülden inanır. Hiç vakit kaybetmeden, önerisini ABD Ordusu Kamu Binaları ve Arazileri Ofisi Müfettişi’ne iletir. Fakat talebi dikkate alınmaz. Scidmore pes etmez. 24 yıl boyunca başvurularını tekrarlar. Fakat hiç kimseyi ikna edemez. 

1908 yılında bir Ağaç Dikme Günü (Arbor Day) kutlamasında, ABD Tarım Bakanlığı’nda çalışan Dr. Fairchild’ın, 100 adet Japon kiraz ağacını getirip Maryland’de bulunan kendi arazisine diktiğini ve ağaçların tuttuğunu öğrenir. 

Bundan cesaret alıp yeniden ümitlenen Scidmore, Fairchild’ın da desteğiyle tekrar harekete geçer ve dönemin başkanının eşi Helen Terron Taft’a bir mektup yazıp durumu izah eder. Bayan Taft, öneriyi kabul eder ve ağaçları temin edeceğine dair söz verir. O tarihte Washington’da bulunan ünlü Japon kimyager Jokichi Takamine, bunun iki ülke arasındaki dostluk bağlarını güçlendireceğine inanarak, Tokyo şehri adına 2000 adet fazladan kiraz ağacı gönderilmesini teklif eder. Teklifi bayan Taft tarafından memnuniyetle kabul görülür.

Hüsran ve yeniden ümit

Kiraz ağaçları 6 Ocak 1910’da Washington, D.C.’ye ulaşır. Tarım Bakanlığı’nın teftişinden geçen ağaçlarda ne yazık ki tarımsal zararlı böceklerin varlığı fark edilir ve ağaçların telef edilmesine karar verilir. Başkan Taft’ın emriyle, ağaçlar yakılır. 

Bunun üzerine kimyager Takamine daha da büyük bağışta bulunarak 12 türden oluşan toplamda 3200 ağacın Washington’a getirilmesine vesile olur. Ağaçlar, 27 Mart 1912’de Bayan Taft, Japon Büyükelçisi’nin eşi ve Scidmore’un da katıldığı sade bir törenle Potomac Nehri’nin Tidal Havzası (Tidal Basin) çevresine dikilir.  

1913 – 1920 yılları arasında bölgeye Yoshino türü kiraz ağaçları dikilmeye devam edilir. 1915’te Başkan Taft, kiraz ağaçları için bir şükran göstergesi olarak Japonya halkına çiçekli kızılcık ağaçları (dogwood trees) hediye eder. Bu ağaç hediyeleşmesi neticesinde Tokyo ve Washinton, DC kardeş şehirler olarak ilan edilir.

Ağaçlara kıyanlar

10 Aralık 1941’de Japonların Pearl Harbor’ı bombalamasının ardından Washington’daki ağaçlardan dördü meçhul kişiler tarafından kesilir. 2. Dünya Savaşı sürecinde de kiraz ağaçları, Japonların adı hiç anılmadan, Doğu kiraz ağaçları şeklinde ifade edilir.

1999’da ağaçlar bir kez daha saldırıya uğrar ama, bu sefer suçlular bulunur. Kemirgen kunduzlar dört ağacı devirmeyi başarsalar da, Tidal Basin’den uzaklaştırılmaktan kurtulamazlar.

Günümüzde kiraz ağaçları ve kiraz çiçeği festivali

Washington, D.C.’de günümüzde 3750’den fazla Japon kiraz ağacı bulunmakta. Mart ayı sonu ve Nisan ayı başlarında açarak şehri tıpkı Scidmore’un hayal ettiği gibi, masalsı bir atmosfere bürüyorlar. 

Ağaçların 1912’de Japonya’dan hediye edilmesinin yıldönümü kutlamaları, geleneksel olarak her sene tekrarlanıyor. Günümüzde 4 hafta süren Ulusal Kiraz Çiçeği Festivali’ne (National Cherry Blossom Festival) 1.5 milyondan fazla ziyaretçi katılıyor. Çeşitli sanatsal ve kültürel etkinliklerin yapıldığı festival halka açık ve ücretsiz. 

Tidal Basin çevresindeki Yoshino Kiraz çiçeklerinin %70’inin açtığı zaman dilimine “peak bloom” deniliyor ve ağaçlar tomurcuklanmaya durduğu andan itibaren gözlemlenip fotoğraflanıyor. İlgilileri tarafından merakla beklenen bu tarih, her sene Milli Park Servisi tarafından tahmin ediliyor ve basın toplantısı düzenlenerek duyuruluyor.

Bu sene “Peak Bloom”un resmi olarak 22–25 Mart 2023 tarihleri arasında olacağı tahmin ediliyor.

Eğer imkanınız varsa bu masalsı manzaraları bilhassa sabahın erken saatlerinde temaşa etmenizi tavsiye ederiz. Eğer gidemiyorsanız da üzülmeyin, 24 saat canlı yayın yapan Bloom Cam’den bölgenin ve çiçeklerin görüntülerini izleyebilirsiniz. 

Nurgül Çelik 

Mart 2023

Kaynaklar