Amerika Birleşik Devletleri’nde Bitmeyen Problem “Anne Ölümleri”

Bir ülkenin gelişmişliğini belirleyen birçok ölçüt bulunmaktadır. Dünyanın en gelişmiş ülkelerinden biri olarak bilinen Amerika Birleşik Devletleri de doğal olarak bu ölçütlerin pek çoğuna fazlası ile sahiptir. Ama aynanın diğer yüzünden bakınca bu ölçütlerin bazılarında ABD’nin gelişmiş ülkelerden beklenen seviyede olmadığı görülmektedir.  

ABD hakkında fazla bilinmeyen diğer bir gerçek ise, ülkenin zenginliklerine ve imkanlarına toplumda her kesimin eşit olarak ulaşamadığıdır. Bunlardan en önemlisi olan sağlık hizmetlerine erişim, toplumun ekonomik seviyesine göre büyük farklılıklar arz eder. Bunun en önemli göstergelerinden bir tanesi “anne ölüm” oranıdır. 

Anne ölüm oranı kavramını en basit şekilde tarif edecek olursak; Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımlamasına göre gebeliğin başlangıcından doğum sonrası 42. günü kapsayacak zaman dilimi içerisinde, bizzat doğum da dahil olmak üzere, gebelik veya gebeliğin yönetimiyle ilgili olan veya annede mevcut olup da ağırlaşan herhangi bir rahatsızlıktan ötürü annenin veya anne adayının ölmesidir. Doğum sonrası 1 yıl içinde gebelik veya doğum ile ilgili problemler sebebiyle gerçekleşen ölümler de gebelik ile ilişkili ölümler içinde kabul edilmektedir. Anne ölüm oranı; 100.000 canlı doğumda ölen toplam anne sayısı tespit edilerek hesaplanır.

Belki okuyucularımızın bir kısmı için şaşırtıcı olabilir ama Amerika Birleşik Devletleri tüm gelişmiş ülkeler içinde en yüksek anne ölüm oranına sahiptir (Şekil 1). Üzücüdür ki bu oran diğer gelişmiş ülkelerde düşüş eğiliminde iken, sadece ABD’de artış halindedir. 1915 yılı ABD nüfus kayıtlarına göre anne ölüm oranı 100,000 annede 607.9 olarak rapor edilmiştir. 

Şekil 1: Gelişmiş ülkelerdeki yıllara göre anne ölüm oranlarındaki değişiklik

2002 yılında 14.1 olan anne ölüm oranı, 2018 yılında artarak 17.4’e çıkmıştır. En son yayınlanan 2019 kayıtlarına göre ise anne ölüm oranı istatiksel olarak 20.1 olarak tespit edilmiştir. ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (CDC) anne ölüm kayıtlarına göre de, 1987 ile 2018 yılları arasında anne ölüm oranı iki katından fazla artış göstermiştir (Şekil 2). Bu rakam ABD’de yaşayan tüm ırkların ortalamasını vermektedir. 

Şekil 2: ABD’de yıllara göre anne ölüm oranları

Anne ölüm oranının farklı ırk ve gruplar arasında ciddi bir farklılık gösterdiği gözlenmektedir. Bu oran özellikle siyahi bayanlarda İspanyol olan ve olmayan beyaz bayanlara göre üç kat daha fazla görülmektedir (Şekil 3). Ayrıca ölüm hızı toplam ortalama anne ölüm oranına göre, 40 yaşın üstündeki bayanlarda 16 kez daha fazladır (Şekil 4). Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi’ne (CDC) göre ölüm oranı kronik kalp damar hastalıkları, şişmanlık, yüksek tansiyon ve şeker hastalığı olan gebe bayanlarda çok daha fazla görülmektedir.  

Şekil 3: Beyaz ve siyahi bayanlar arasında anne ölüm oranları

Ayrıca ölüm oranı kırsal alanda yaşayan bayanlarda şehirde yaşayan bayanlara göre daha fazla görülmektedir. Bunun temelinde sağlık hizmetlerine ulaşımda zorluk yatmaktadır. Oysa Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre gebelik sürecinde gerçekleşen anne ölümlerinin büyük bir kısmı önlenebilir sebeplerden kaynaklanmaktadır. 

Doğal olarak o zaman akla şu soru gelmektedir: Niçin dünyanın en güçlü devletinde anne ölüm oranı diğer gelişmiş ülkelere göre bu kadar yüksek ve niçin ABD hükümetleri bunu düzeltmekte başarısız olmuştur/olmaktadır?

ABD’de anne ölümlerinin sebepleri ve  zamanlamalarına baktığımızda, ölümlerin %50‘sinden fazlası lohusalık ve sonrasındaki süreçte olmaktadır. Doğumdan sonraki 1 hafta içinde gerçekleşen anne ölümleri tüm anne ölümlerinin %19’unu oluşturmaktadır. Bu dönemdeki ölüm nedenlerinin başında aşırı kanama, yüksek tansiyon ve enfeksiyon gelmektedir.

Şekil 4: 40 yaş üstü bayanlar arasında ırklara göre anne ölüm oranı dağılımı

İlginçtir ki eyaletler arasındaki anne ölüm oranlarında da ciddi farklılıklar mevcuttur. Örneğin, en sağlıklı eyalet olarak adlandırabileceğimiz California’da anne ölüm oranı 11.7 iken, en sağlıksız eyalet olarak bilinen Kentucky’de bu oran 40.8 dir. Aradaki bu artış ABD’de yaşayan tüm farklı ırklarda gözlemlenmiştir. 

Irklara göre anne ölüm oranlarına baktığımızda siyahi anneler arasında anne ölüm oranlarının arttığı da gözlemlenmiştir. Bu oran siyahi kadınlarda 100.00’de 44 olmuştur. Yani her yüz bin hamile/anne kadından 44’ü ölmektedir (Şekil 3). Siyahi bayanlardaki anne ölüm hızının yüksek olmasının sebebi, bu bayanların diğer hastalıklara beyaz bayanlardan daha fazla yakalanması değil, anneliğe ilişkin ölüm oranının daha fazla olmasıdır. 

Siyahi bayanlarda çok daha fazla görülen anne ölüm hızının tarihsel kökenine baktığımızda muhtemelen kölelik dönemi uygulamalarının bugüne olan yansımaları görülmektedir. Bu dönemde yeni geliştirilen tıbbi ve cerrahi teknikler siyahi bayanlar üzerinde denenmiştir. Geçmişte bir nevi denek olarak kullanılan siyahi bayanların bu psikolojisinin bugüne yansıması, özellikle gebelik sırasında doktora ve hastaneye güvenmeme şeklinde ortaya çıkmaktadır. Tıbbi yardım ve tedavinin red edilmesindeki diğer bir neden ise, siyahi insanların çoğunlukta olduğu bölgelerdeki hastanelerin, ekonomik olarak, beyaz insanların yaşadığı mahallelere göre çok kısıtlı kaynaklara sahip olmasıdır.

Amerika Birleşik Devletleri’nin “Sağlıklı Toplum 2030” hedefinde anne ölüm oranında ulaşmak istenilen rakam 15.7’dir. Bu amaca ulaşılıp ulaşılamayacağını zaman içinde hepimiz göreceğiz.

Hakan Özdener

Zilhicce 1442 / Temmuz 2021

Okuma kaynakları:

Yorum Bırakın / Leave a Comment

Instagram

Facebook

2 months ago

Akwa Website
Aşure 🍱.Aşure tarifimizin sevdiklerinizle tatlı bir huzura vesile olmasını dileriz.Tarif: Rabia Yener @rabia.m.yener .Malzemeler.2 su bardağı aşurelik buğday1 su bardağı nohut1 su bardağı beyaz kuru fasulye1 çay bardağı pirinç5 bardak şekerBol su (20-25 bardak)1 çay bardağı kuş üzümü veya kuru üzüm4 adet incir1/2 bardak kuru kayısı.Yapılışı: .Aşure için bir gün önceden hazırlık yapmanız gerekiyor. Ben aşurelik buğdayı, fasulyeyi, nohutu ve pirinci akşamdan ayrı ayrı kaplarda bol suya koydum. Gece yatmadan önce de, yine ayrı kaplarda, on-on beş dakika kaynatıp, ateşten aldım, kapaklarını kapalı tuttum, sabaha kadar beklettim. Böyle yapınca, ertesi gün hem pişmesi kolay oluyor hem de yumuşak oluyor. Aynı şekilde üzüm, kuru kayısı, incir ve cevizi de akşamdan suya koydum..Sabahleyin, buğdayı ve pirinci yıkadım, beraberce bol su ile ateşe koydum. Onlar kaynaya dursunlar, bu arada aksamdan yumusattığım fasulye ve nohutun kabuklarını soydum, böyle yapınca, renkleri parlak oluyor, yumuşak oluyor ve mide ve bağırsakları rahatsız etmiyor. Kabuklarını soyduğum fasulye ve nohutu, yine ayrı ayrı olmak üzere, bol su ile kaynamaya koydum..Nohutun pişme süresi biraz daha fazla olduğu için onu biraz daha fazla kaynattım. Buğday ve pirinç bir kaç saat birlikte pistikten sonra, iyice yumuşayan nohut ve fasulyeyi (aşağı yukarı 1-1,5 saat sonra) buğdayın içine kattım. Bütün malzemeler birlikte bir saat daha piştiler. Bu arada su ilave etmek gerekirse, ocağın üzerinde bulundurduğum, sıcak sudan ilave ettim ve altına tutmaması için arada bir tahta kaşıkla karıştırdım..Bu arada, yine akşamdan ıslattığım, kuru kayısı,üzüm ve inciri süzdüm, küçük parçalar halinde kestim ve yine ayrı ayrı olmak üzere suda haşladım. Haşladığım kuru meyveleri, kaynayan aşure malzemesine kattım..Birlikte 10-15 dakika daha kaynattıktan ve 5 bardak şekeri de ilave ettikten sonra, tekrar bir 10-15 dakika daha kaynatıp ateşten aldım, kaselere doldurdum..Akşamdan ıslattığım cevizin önce kabuklarını soydum, sonra irice dövdüm ve aşurenin üzerine serptim. (Cevizin kabuklarını soyunca, aşurenin rengini karartmıyor.).Afiyet Olsun! ... See MoreSee Less
View on Facebook

2 months ago

Akwa Website
Hicri 1445 yılınızı tebrik ederiz. 🌙#Hicri1445 #hicriyeniyıl ... See MoreSee Less
View on Facebook

3 months ago

Akwa Website
Kurban Bayramınız Mübarek Olsun 🌹 ... See MoreSee Less
View on Facebook

3 months ago

Akwa Website
Gayri Müslim Ülkede Kurban Kesimi İle İlgili Bilgiler .Yurtdışında yaşayan Müslümanların kurban kesim işi denetim, İslami açıdan kesim ve dağıtım yönüyle kimi zaman zorluklar içerir. .Kurban bayramının yaklaştığı şu günlerde, yurtdışında yaşayan çoğu Müslümanın aklında olabileceğini düşündüğümüz sorulara, Yusuf Ziya Kavakçı Bey’in verdiği cevapları istifadenize sunuyoruz..Link 👉🏻 profilimizdedir ... See MoreSee Less
View on Facebook

3 months ago

Akwa Website
Helal Et Mevzuu- DİB Din İşleri Yüksek Kurulundan Açıklamalar 📻.Kurban Bayramı yaklaşırken, Gayrimüslim bir ülkede İslamî usullere uygun hayvan kesimiyle ilgili soruları yönelttiğimiz röportajı tekrar istifadenize sunuyoruz.Röportaj:Nurgül ÇelikNurgül Çelik.Röportajımıza profildeki linkten ulaşabilirsiniz. ... See MoreSee Less
View on Facebook
Go to Top